رساله النبوات و المنامات – سخن ناشر

منت و نعمت حضرت حق تعالی را شاکریم که توفیق انتشار رساله شریف النبوات و المنامات از استاد عظیم‌الشأن علامه سیدمحمدحسین طباطبایی(ره) برای ما حاصل آمد. این رساله ذیل عنوان کلی «رسائل معرفتی علامه طباطبایی» تعریف می‌شود. توضیح آن‌که حدود ده رساله از مجموعه آثار مرحوم علامه طباطبایی(ره) در کنار یکدیگر منظومه‌ای منسجم را شکل می‌‌دهند که تصویری روشن از منطق معرفتی و سلوکی این بزرگوار و سلسله جلیله اساتید مکتب مرحوم ملاحسین‌قلی همدانی(ره) ارائه می‌کند.

رسائل ثلاث توحیدی، رساله وسائط، رساله الإنسان، رساله الولایة و رساله اعتباریات دیگر رساله‌های این منظومه معرفتی- سلوکی است. معظم‌له در این آثار طی یک بیان موجز و در عین‌حال مستدل، بدون آن‌که درگیر کرّوفرّ برهانی فلسفه یا حیث‌وبیث مفهومی و زبانی عرفان شود، رندانه اصل مدعای خود را که میراث درک محضر استادش مرحوم آیت‌الله آقا سیدعلی قاضی(ره) بوده، به روانی و شیوایی به قلم درآورده است. اصل مدعا تبیین حقیقت توحید قرآنی است که به میزان اتصال و اتحاد با مقام ولایت در قلب سالکین و مؤمنین مستقر می‌شود.

اما مرحوم علامه طباطبایی(ره) این مدعا را چونان صرفِ یک نظریه البته بلند و عمیق معرفتی بیان نمی‌دارد؛ بلکه آن را در مقام اصل و اساس کیان اسلام و روح حیات انسان طرح می‌کند که بدون آن هیچ حرکتی در هیچ جهتی به سرانجام نمی‌رسد و بلکه بساط عالم و آدم برچیده می‌شود. لذا عنوان «رسائل معرفتی» در واقع مشیر به این معناست که اگر چکیده انسانیت انسان در معرفت اوست، تمام معرفت در کلمه توحید و درک حضور حق به‌واسطه اتحاد با ولایت قرار گرفته است.

بر این اساس می‌توان دریافت مجموعه رسائل معرفتی علامه طباطبایی(ره) گرچه از حیث حجم بخش کوچکی از آثار ایشان را پوشش می‌دهد، اما به‌حق، اصل و لبّ مشی علمی و عملی ایشان و سلسله جلیله اساتیدشان در این منظومه ظاهر شده است.

علی‌رغم جایگاه اساسی رسائل معرفتی در تبیین منطق اسلام، متأسفانه این  مجموعه مورد غفلت جامعه علمی دانشگاهی و حوزوی قرار گرفته است. تا پیش از این، تلاش منسجمی حتی درباره اولین گام بهره‌مندی جامعه علمی از این رسائل، یعنی  تصحیح مورد وثوق متن رسائل و همچنین ترجمه صحیح و متین آن‌ها به زبان فارسی انجام نگرفته بود.

توفیق الهی یار بود تا مؤسسه جلوه نور علوی(ع) که خود را متکفل تبیین و ترویج مکتب معرفتی- تربیتی استاد علامه طباطبایی و استاد آیت‌الله سعادت‌پرور(ره) می‌داند، با همکاری و همت چند تن از وابستگان و رهجویان این مکتب که امر تصحیح و ترجمه این رسائل را به عهده گرفتند، اقدام به این مهم کند و انتشار رساله شریف النبوات و المنامات  گام نخستین در این مسیر است.

عمده چاپ‌های موجود از این رساله از دقت و کیفیت فنی کافی برخوردار نیست، من‌جمله این‌که در انتشار آن‌ها تصریح نشده که بر اساس کدام نسخه و با چه کیفیتی از تصحیح به انجام رسیده‌اند. با این حساب اثر حاضر سه امتیاز مهم نسبت به نسخه‌های موجود دارد:

اولاً مبنای این اثر نسخه اصلی است که به دست‌خط مرحوم علامه طباطبایی(ره) است؛ ثانیاً تصحیح متن با کیفیت بالایی صورت گرفته و به منظور راحتی حال اهل تحقیق و تتبع، جهت تطبیق متن تصحیح‌شده با اصل  آن، نسخه کامل رساله به دست‌خط علامه(ره) در انتهای اثر آمده است؛ ثالثاً ترجمه‌ای روان و دقیق از متن ارائه شده و نسبت هر بند ترجمه با هر بند متن اصلی مشخص شده تا خواننده هم به‌راحتی نسبت مباحث را دریابد و هم امکان نقد و سنجش کیفیت ترجمه را داشته باشد.

غیر از مسئله کیفیت فنی اثر، رساله حاضر از حیث محتوا نیز کیفیتی دارد که ممکن است استفاده و درک درست آن، به‌ویژه برای خواننده ناآشنا با فرهنگ علامه طباطبایی(ره) دشوار باشد. شناخت منظر معرفتی- سلوکی علامه طباطبایی(ره) خواننده را یاری می‌دهد تا سرفصل‌ها و سیر مطالب رساله را در جهت اساسی و اصولی آن دریابد. مقدمه عالمانه استاد محمدتقی فیاض‌بخش بر اثر حاضر، می‌تواند این نیاز را تأمین کند.

در پایان لازم است از همت و حمیت دو برادر ارجمند آقایان دکتر سعید حسن‌زاده و دکتر امیرحسین سلیمانی که کار تصحیح و ترجمه متن را به بهترین نحو به انجام رساندند، کمال تشکر و تقدیر به جای آید. ان‌شاءالله که صاحب ولایت کبری خود اجر این حرکت مبارک و نورانی را به دست اندرکاران این مجموعه عطا فرماید.

به امید این‌که این تلاش،‌ مورد عنایت حضرتش قرار گرفته باشد.

مؤسسه جلوه نور علوی

انتشارات فیض فرزان

آبان 1401

پیوندهای مرتبط:

می‌توانید کتاب نبوات و منامات را از اینجا تهیه نمایید.

مقدمه محققین را در اینجا بخوانید.