معرفی گام به گام روش تفسیر واژه محور قرآن کریم


زمان حدودی مطالعه ۲ دقیقه / ۱۹ خرداد ۱۳۹۴ / دبیرخانه موسسه/قرآن

در این نوشتار، چکیده روش تفسیر واژه محور در شش گام بیان شده است.

رویکرد استاد فیاض بخش در سلسله برنامه ها‏ی «ترجمان وحی» ، ترجمه و تفسیر آیات قران کریم به روش واژه محور است. در این روش تلاش می شود تا از رهگذر دقت در واژه شناسی قرآن، به تفسیر آیات پرداخته شود.

مراحلی که در این روش طی می شود به این ترتیب است:

گام اول- تعیین معنای اصلی هر واژه:

به این ترتیب که ابتدا ریشه‏ ی هریک از لغات آیه‏ ی مورد نظر از واژه نامه‏ های معتبر عرب بررسی می‏ شود، و سعی می‏ گردد معنای اصلی لغت با مقایسه‏ ی معانی گوناگونی که برای آن ذکر شده روشن شود.

گام دوم- شناسایی معنای واژه در فرهنگ قرآن:

تلاش می‏ گردد تا با مراجعه به واژه‏ نامه‏ های تخصصی قرآنی، از قبیل کتاب «المفردات فی غریب القرآن» و یا «التحقیق فی کلمات القرآن الحکیم» و یا «مجمع البحرین» این کار انجام پذیرد.

گام سوم- مرور دوباره‏ ی معنای واژه با مراجعه به کتاب‏های لغت روایی:

این کار با مراجعه به کتبی از قبیل «مجمع البحرین» که با عنایت به روایات اهل بیت (ع) و یا آیات مربوطه به ترجمه‏ ی لغات پرداخته‏ اند، انجام می‏ شود.

گام چهارم- استفاده از نظریات مفسرین لغت شناس در فهم معنای واژه:

در میان تفاسیر قرآنی، برخی تفاسیر (از قبیل «التبیان فی تفسیر القرآن» و یا «مجمع البیان» و «المیزان») بحث مستقلی در واژه شناسی قرآن دارند. در این مرحله به این تفاسیر مراجعه می‏ شود.

گام پنجم- بررسی نکات ادبی و بلاغی آیه‏ ی مربوطه:

به این ترتیب که در میان تفاسیر، برخی به طور مستقل و یا در ضمن تفسیر آیات قرآن، به ترکیب ادبی و بلاغی آیه می پردازند، و از این رهگذر به نکات ارزشمندی در تفسیر قرآن اشاره می‏ کنند، از این قبیل است تفاسیر المیزان، مجمع البیان، اعراب القرآن و بیانه، الکشاف، تفسیر کبیر زمخشری، التحریر و التنویر و تفاسیر دیگری که هر یک بطور تخصصی به توضیح نکات ادبی آیه پرداخته‏ اند.

گام ششم- جمع بندی:

عبارتست از ترکیب و نتیجه گیری از پنج گام قبلی در معنای واژه‏ ی مربوطه و مقایسه‏ ی این معنا در سیاق سایر لغات آیه و مقایسه‏ ی این معنا با کلمات اهل بیت (ع) در تفسیر آیه‏ ی مربوطه.

‌مطالب مرتبط

مقدمه ای بر تفسیر واژه محور قرآن کریم
قرآن

مقدمه ای بر تفسیر واژه محور قرآن کریم

آن چه در این مقال بدان پرداخته می شود بحث تفسیر واژه محور آیات قرآن کریم است. رویکردی که تاکنون کمتر بدان عنایت شده؛ در حالی که نقش شناخت واژه در کلام وحی اولین قدم در تفسیر قرآن است و عمق این مسأله در فرهنگ قرآن از اساسی‏ ترین مسائل در بحث اعجاز قرآن و نیز رابطه‏ ی تأویل با تنزیل در کلام الهی است.

ضرورت توجه به واژه شناسی قرآن کریم
قرآن

ضرورت توجه به واژه شناسی قرآن کریم

قرآن والاترین معجزه ‏ی رسول گرامی اسلام(ص) است؛ کتاب قیّمی که در تبیین معارف الهی، نه ‏تنها پروردگاران سبعه ‏ی معلقه و صاحبان شعر و ادب تازی را مبهوت خود نمود، بلکه در طول چهارده قرن نورافشانی بر بشریت و قیمومت بر عقل‏ها و قلب‏ها، هیچ کس نتوانست حتی در یک سطر با قرآن هم‏آوردی کند و در تحدی با آن سخنی به عمق و زیبایی کلام الهی بر زبان آورد.

۲۰۰۰۰ دقیقه با مخاطبان رادیو و تلویزیون!
قرآن

۲۰۰۰۰ دقیقه با مخاطبان رادیو و تلویزیون!

در این جا قصد داریم مروری بر حدود 15 سال تلاش استاد فیاض بخش در کارشناسی و اجرای برنامه های متعدد قرآنی در رادیو و تلویزیون داشته باشیم.

سخن ما در روش تفسیر واژه محور قرآن کریم
قرآن

سخن ما در روش تفسیر واژه محور قرآن کریم

مفسرین معمولاً اعجاز قرآن در فَصاحت و بلاغت را در گفتار و موزون بودن کلمات آن می‏ دانند؛ در حالی که شالوده‏ فصاحت یک کلام، از زیبایی و حسن انتخاب واژگان آن سرچشمه می‏گیرد، و اول قدم در شناخت ظرائف معانی آیات، از تدبر در واژه‏ های وحی آغاز می‏ شود...