استاد محمدتقی فیاض بخش از دوران جوانی به تفسیر قرآن و مطالعه کتاب های قرآنی علاقه فراوان داشت و به همین دلیل در سال های دبیرستان نزد مرحوم استاد روزبه -که نسبت فامیلی نیز با مرحوم علامه طباطبایی داشت- قسمت هایی از تفسیر المیزان را خواند و در دوران دانشجویی نیز از دروس تفسیر استاد مطهری و دکتر بهشتی بهره برد و با سبک های مختلف تفسیر، از جمله تفسیر پرتوی از قرآن و سپس ابوالفتوح رازی و منهج الصادقین آشنا شد. ایشان پس از آشنایی با تفسیر مجمع البیان و انوار التنزیل بیضاوی، به سبک تفسیر ادبی- روائی این تفاسیر بسیار علاقه‌مند گردید، اما در نهایت به دلیل انس فراوان با تفسیر المیزان، روش تفسیری قرآن به قرآن رنگ اصلی فعالیت های قرآنی ایشان گردید.
استاد فیاض بخش در اواسط دهه ۷۰ با سبک های آموزشی فعال (که به تازگی در عرصه آموزش ایران وارد شده بود) آشنا گردید، و پس از آن تلاش نمود تا این روش ها را در آموزش قرآن و اخلاق به کار گیرد. نتیجه این تلاش ها ارائه طرح «آموزش فعال اخلاق و تعلیمات دینی» و نیز طرح «شعله طور» در آموزش مفاهیم قرآن بود. این روش در برخی مدارس تهران به صورت آزمایشی اجرا گردید.
در سال ۱۳۸۱ ، استاد فیاض بخش روش «تفسیر واژه‌محور قرآن کریم» را با بهره‌گیری از تفاسیر بیضاوی و مجمع البیان و المیزان و کتاب های لغت مفردات و التحقیق آغاز نمود. این دروس تفسیری در قالب مجموعه برنامه های «ترجمان وحی» طی چند سال از شبکه سراسری رادیو قرآن و در قالب برنامه‌های «ژرفای واژه‌ها» از شبکه سیمای قرآن جمهوری اسلامی پخش گردید.
پرونده ویژه: «تفسیر واژه‌محور قرآن کریم»
لازم به ذکر است مجموعه کامل برنامه های ترجمان وحی که از سال ۱۳۸۲ تا ۹۰ از رادیو قرآن پخش شد، در قالب یک مجموعه توسط مؤسسه عرضه گردیده است.
با توضیحاتی که ذکر شد به خوبی مشخص می‌شود که توجه به واژه‌شناسی قرآن کریم چه جایگاه مهمی در رویکرد تفسیری استاد فیاض‌بخش دارد و چرا پرداختن به «فقه اللغه» آیات الهی، نقطه کانونی فعالیت‌های قرآنی ایشان قرار گرفته. بدین ترتیب می‌توان به جایگاه کتاب «تفسیر واژگان قرآن کریم» در سیر آثار و فعالیت‌های قرآنی استاد فیاض‌بخش پی برد.
این کتاب که با همکاری جناب حجت الاسلام دکتر محمد روحی تألیف شده، موسوعه‌ای است از تفسیر مفردات واژه‌های قرآنی بر اساس دو تفسیر ارجمند مجمع‌البیان و المیزان؛ به گونه‌ای که توضیح و تدقیق در معانی هریک از لغات آیات قرآن که به مناسبت به طور پراکنده در کل این دو تفسیر وجود دارد، به صورت متمرکز در ذیل هر لغت و به ترتیب حروف الفبا گردآوری شده.
آشنایی بیشتر با کتاب تفسیر واژگان قرآن کریم
البته لازم به ذکر است که نسخه عربی کتاب تفسیر واژگان قرآن کریم، پیشتر با عنوان «تفسیر مفردات القرآن فی ترتیب لغات مجمع‌البیان و المیزان» توسط انتشارات احیاء کتاب و در سال ۸۷ به چاپ رسیده بود.
با تکیه بر دانش و تجربیات پیش‌گفته، رویکردی نوین در آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن کریم شکل گرفت. حاصل این رویکرد، تألیف «قرآن کریم با ترجمه واژگان» و «درسنامه شعله طور» بوده است.
آشنایی بیشتر با قرآن کریم با ترجمه واژگان
این مصحف شریف برای کسانی قابل استفاده است که آشنایی کمی با ادبیات عرب دارند و در نتیجه می‌توانند با مراجعه مستقیم به قرآن و فراگیری لغات مشکل، بخش عمده آیات را معنا نمایند. گام اول در این رویکرد، آشنایی اجمالی با مفاهیم قرآنی است. بدین ترتیب که انس مستقیم با مصحف شریف و پرداختن به لغات مشکل آیات، به جای رجوع به ترجمه‌های رایج است.
«هرچند گستره واژه‌های آیات قرآن بنا بر استقراء لغت‌نامه‌های قرآنی حدود دو هزار واژه است، ولی لغات پراستعمال آنها که در بیشتر آیات قرآن تکرار می‌شود، به کمتر از سیصد لغت می‌رسد. بنابراین اگر قرآن‌آموز طی برنامه منظمی با روش مراجعه به ترجمه لغات، مأنوس با قرآن باشد، در مدت کوتاهی ترجمه لغات پراستعمال قرآنی برای او با مشتقاتش ملکه می شود و در نتیجه در آیات مشابه می تواند بدون مراجعه به معنای لغت، آیه را ترجمه نماید و کم کم با ترجمه بخش عمده ای از قرآن آشنا می شود.»
